ابزارهایی که در این بخش ارائه می‌شوند، به شما کمک می‌کنند تا حافظه‌ی خود را تقویت کنید. این تکنیک‌ها کمک می‌کنند تا اطلاعات را به‌درستی به خاطر بسپارید و ساختارشان را فراموش نکنید.
ما این ابزارها را به دو بخش تقسیم کرده‌ایم:
- تکنیک‌های حافظه؛
- شیوه‌ی عملی استفاده از تکنیک‌های حافظه برای به خاطر سپردن نام افراد، زبان‌ها، اطلاعاتی که برای امتحان نیاز داریم و غیره.
مانند سایر ابزارهای ذهنی، هرچه بیشتر این تکنیک‌ها را تمرین کنید، بهتر می‌توانید از آنها استفاده کنید. این بخش تعداد زیادی تکنیک حافظه را به شما معرفی می‌کند که توسط متخصصان حافظه ابداع شده‌اند. شما هم با تمرین و تلاش کافی، می‌توانید حافظه‌ی بسیار خوبی داشته باشید. حتی اگر زمان زیادی ندارید، نگران نباشید. بیشترِ این تکنیک‌ها را می‌توانید خیلی سریع یاد بگیرید.
یادآورها
یادآور واژه‌ی دیگری برای ابزار حافظه است. یادآورها تکنیک‌هایی هستند برای به خاطر سپردن اطلاعاتی که حفظ کردن‌شان بسیار دشوار است. مثلا شعر «اصول دین پنج بُوَد، دانستنش گنج بُوَد»، برای به خاطر سپردن اصول دین اسلام سروده شده است.
هدف از کاربرد یادآورها، کدگذاری اطلاعاتی است که به خاطر سپردن‌شان دشوار است. با استفاده از یادآورها، یادآوری این اطلاعات بسیار آسان‌تر می‌شود.
مغز ما به‌گونه‌ای تکامل یافته است که می‌تواند محرک‌های پیچیده‌ای مانند تصاویر، رنگ‌ها، ساختارها، صداها، بوها، مزه‌ها، موقعیت‌ها، عواطف و زبان را کدگذاری و آنها را تعبیر کند. ما از این موارد برای ساختن مدل‌های پیچیده‌ای از دنیایمان استفاده می‌کنیم. حافظه‌ی ما همه‌ی این اطلاعات را به‌طور بسیار کارآمدی ذخیره می‌کند.
متأسفانه بسیاری از اطلاعاتی که باید در زندگی مدرن به خاطر بیاوریم، به شکل مناسبی ارائه نمی‌شوند. مانند واژه‌های چاپ‌شده روی کاغذ. اگرچه نوشتن، ابزار ارزشمند و پیچیده‌ای برای انتقال مباحث دشوار است، اما مغز ما اطلاعات نوشتاری را به آسانی کدگذاری نمی‌کند و بنابراین یادآوری آنها برای‌مان دشوار است.
این بخش از دوره‌ی تکنیک‌های تقویت حافظه، به شما نشان می‌دهد که چگونه از همه‌ی قدرت ذهن خود برای به خاطر سپردن اطلاعات به شیوه‌ای بسیار کارآمد استفاده کنید.
استفاده از همه‌ی تواناییِ ذهن برای به خاطر سپردن اطلاعات
ایده‌ی اصلی این است که با استفاده از شیوه‌های مؤثر، اطلاعات را با اطمینان کدگذاری کنید و در صورت لزوم به آسانی آنها را به خاطر بیاورید.
تکنیک‌هایی که بعدا در این بخش شرح داده می‌شوند، شیوه‌ی کدگذاری اطلاعات به‌طور شفاف با استفاده از روایت‌ها، تصاویر ذهنی قوی، مکان‌های آشنا و غیره را نشان‌تان می‌دهند.
می‌توانید کارهای زیر را انجام بدهید تا یادآورهای خود را شفاف‌تر و مشخص‌تر کنید:
- از تصاویر مثبت و خوشایند استفاده کنید. اغلب اوقات، مغز تصاویر ناخوشایند را مسدود می‌کند.
- از تصاویر شفاف، رنگارنگ و مملو از احساس استفاده کنید. به یاد آوردن این تصاویر در مقایسه با تصاویر بی‌رنگ و یک‌نواخت آسان‌تر است.
- از همه‌ی احساس‌تان برای کدگذاری اطلاعات یا آماده کردن تصاویر استفاده کنید. به خاطر داشته باشید که یادآورتان می‌تواند صدا، بو، مزه، حرکات و احساسات و البته تصاویر باشد.
- به تصویر خود بُعد و فضا بدهید تا شفاف‌تر شود. برای حفظ جریان تداعی‌ها یا برای به خاطر سپردن کنش‌ها، می‌توانید از حرکت هم استفاده کنید.
- اندازه‌ی بخش‌های مهم تصویر را به‌صورت مبالغه‌آمیز نشان بدهید.
- از هنر شوخ طبعی خود استفاده کنید. به یاد آوردن چیزهای بامزه یا غیرعادی نسبت به چیزهای عادی آسان‌تر است.
- فراموش کردن قافیه‌های ناهنجار هم بسیار سخت است.
- نمادها (چراغ قرمز ترافیک، انگشتان اشاره‌کننده، تابلوهای جاده‌ها و غیره) می‌توانند پیام‌های کاملا پیچیده را به‌‌سرعت و به‌طور مؤثری کدگذاری کنند.
اصول بنیادین استفاده از یادآورها
سه اصل بنیادی که مبنای استفاده از یادآورها هستند، عبارتند از: قدرت تخیل، تداعی و مکان. اگر از این سه اصل در کنار یکدیگر استفاده کنید، می‌توانید سیستم‌های یادآور قدرتمندی را به وجود بیاورید.
۱. تخیل
قوه‌ی تخیل همان چیزی است که برای خلق و تقویت تداعی‌های لازم به‌منظور ایجاد یادآورهای کارآمد استفاده می‌کنید. هرچه قوی‌تر تصور و تجسم کنید، مؤثرتر است و مدت طولانی‌تری در ذهن‌تان باقی خواهد ماند. هر اندازه که دوست دارید، تصویرسازی استفاده‌شده در یادآورهایتان را می‌توانید روشن، شفاف یا احساسی انتخاب کنید.
۲. تداعی
تداعی روشی است که در آن وقوع پدیده‌ای، باعث به خاطر آوردن اطلاعات خاصی برای شما می‌شود. می‌توانید از طریق موارد زیر تداعی‌ها را به وجود بیاورید:
- قرار دادن چیزها روی یکدیگر؛
- به هم ریختن چیزها؛
- ادغام تصاویر با یکدیگر؛
- پوشاندن آنها با یکدیگر؛
- چرخش آنها حول یکدیگر یا به حرکت درآوردن‌شان؛
- مرتبط ساختن آنها با استفاده از رنگ، بو، شکل یا حس مشابه؛
برای مثال ممکن است عدد ۱ را با ماهی قرمز مرتبط کنید و این کار را با تجسم نیزه‌ای به شکل عدد ۱ انجام بدهید که برای شکار ماهی به کار می‌رود.
۳. مکان
مکان دو چیز به شما می‌دهد:
- بافت منسجمی که می‌توانید اطلاعات را در آن قرار بدهید، به‌گونه‌ای که با یکدیگر سازگاری داشته باشند؛
- مجزا ساختن هر یادآور از یادآور دیگر؛
یعنی با قرار دادن یک یادآور در مکانی خاص، می‌توانیم آن را از یادآور مشابه در مکانی دیگر مجزا کنیم. مثلا با قرار دادن یادآوری در تهران و یادآور مشابه دیگری در کرمانشاه، می‌توانیم این دو یادآور را بدون هیچ‌گونه سردرگمی از یکدیگر تشخیص بدهیم. می‌توانید حال‌و‌هوا و جو این مکان‌ها را هم به یادآورهای خود اضافه کنید و حس آن مکان را تقویت کنید.
