مقابله با تبعیض بین فرزندان با ۶ راهکار مفید

اگر احساس می‌کنید که پدرومادرتان به خواهر یا برادرتان توجه بیشتری دارند، جالب است بدانید که خیلی‌های دیگر هم مثل شما چنین نظری درمورد خانواده‌ خود دارند. پژوهشگران دانشگاه کورنِل پژوهش جالبی در این‌زمینه انجام داده‌اند. آنها در این پژوهش با ۲۷۵ مادرِ ۶۰ تا ۷۰ ساله‌ای که حداقل ۲ فرزند زنده داشتند مصاحبه کردند و از ۶۷۱ نفر از فرزندان این افراد نیز سؤالاتی پرسیدند.

۷۰ درصد مادران فرزندی را که بیشتر با او احساس نزدیکی می‌کردند نام بردند. ازآن‌طرف فقط ۱۵ درصد فرزندان این افراد ادعا کردند که احساس می‌کنند مادرشان مساوات را بین آنها و خواهر یا برادر دیگرشان رعایت کرده است. وقتی پدر و مادری به یکی از فرزندان‌شان توجه ویژه‌تری داشته باشند، مطالعات نشان داده‌ است که هر دو فرزند از لحاظ سلامت روان آسیب خواهند دید. از یک‌طرف فرزندی که کمتر دوست داشته‌شده دچار احساس خشم می‌شود و ازآن‌طرف فرزندی که بیشتر دوست‌ داشته‌شده به‌خاطر سطح بالای انتظارات پدرومادر استرس می‌گیرد.

بسیاری از کسانی که تک‌فرزند نیستند، سایه تبعیض بین فرزندان را در زندگی‌شان حس می‌کنند. حتی خیلی اوقات سایر اعضای خانواده وجود چنین تبعیضی برای‌شان قابل تشخیص نیست یا قبولش نمی‌کنند. کمتر دوست‌داشته‌شدن احساس خوبی نیست، اما به‌هرحال طبیعت انسان به‌گونه‌ای است که بعضی آدم‌ها بنا به دلایل مختلفی بیشتر به‌سمت هم کشیده می‌شوند. ازجمله‌ی این دلایل می‌توان به نزدیکی جغرافیایی اشاره کرد. مثلا فرزندی که نزدیک پدرومادرش زندگی می‌کند، قطعا وقت زیادتری را با آنها می‌گذراند و احساس نزدیکی بیشتری بین‌شان به‌وجود می‌آید. سایر دلایلی که می‌توانند رابطه‌ی پدرومادر با یکی از فرزندان را خاص‌تر کنند عبارت‌اند از ویژگی‌های شخصیتی مشترک (مثلا پدر و برادرتان طرزفکر مشابهی دارند و همدیگر را راحت‌تر می‌فهمند) یا سایر عوامل غیرقابل‌کنترل (مثلا جهان‌بینی شما به‌اندازه‌ی خواهر یا برادر دیگرتان به باورهای پدرومادرتان نزدیک نیست و درنتیجه پدرومادرتان آگاهانه یا ناآگاهانه از این بابت دلِ خوشی ندارند).

مطالعات نشان داده است که پدرومادرها معمولا نسبت‌به فرزندی که ازدواج نکرده، تحصیلاتش پایین‌تر است یا ارزش‌های مشترک‌ کمتری با او دارند، بیشتر احساس دلسردی می‌کنند. البته چنین طرز برخوردی می‌تواند ناشی از طبیعت خود ما انسان‌ها باشد، اما وقتی چنین رفتاری از والدین‌مان سر می‌زند دردناک‌تر است، چراکه از پدر و مادرمان انتظار داریم عشق و حمایت‌شان نسبت به ما بی‌قید‌وشرط باشد و شاید حتی چون والدین‌مان را کمی فراتر از یک انسان عادی می‌بینیم (دیدگاهی که می‌تواند از کودکی در ما باقی مانده باشد)، این مسئله برای‌مان دردناک‌تر می‌شود.

خلاصه اینکه تبعیض بین فرزندان به هر دلیلی می‌تواند جو خانواده را متشنج کند. آیا پدرومادرتان با بچه‌های خواهرتان ارتباط نزدیک‌تری دارند؟ آیا به موفقیت‌های برادرتان بیشتر می‌بالند؟ آیا به خواهرتان بیشتر توجه می‌کنند؟ آیا همیشه در دعواها جانب برادرتان را می‌گیرند؟ آیا احساس می‌کنید که مورد تبعیض واقع شده‌اید و به‌همین‌خاطر با خواهر یا برادرتان بر سر به‌دست‌آوردن عشق و حمایت خانواده رقابت دارید؟ آیا از این استرس و تشنج حس‌وحال‌تان خراب است؟ ما درادامه راهکارهایی برای‌تان آماده‌ کرده‌ایم تا بتوانید به‌عنوان یک فرد بالغ با این مسئله‌ درست برخورد کنید.

۱. قضیه را به خودتان نگیرید

شاید رفتار پدر و مادرتان به این معنی نیست که آن‌یکی خواهر یا برادرتان را بیشتر دوست‌ دارند و به شما ترجیحش می‌دهند، بلکه تنها دلیلش این است که به هر دلیلی با خواهر یا برادر دیگرتان بیشتر احساس نزدیکی می‌کنند. ممکن است که خودشان اصلا نسبت به این قضیه آگاه نباشند. معمولا هم در چنین مواردی قصدشان این نیست که احساسات شما را خدشه‌دار کنند. اما اگر عمدا این کار را می‌کنند، آن هم فقط چون شخصیت شما باب میل‌شان نیست، پس شاید همین بهتر باشد که با شما احساس نزدیکی بیشتری نمی‌کنند!

۲. حمایت و پشتیبانی لازم را در جای دیگری از زندگی‌تان جست‌وجو کنید

در جست‌وجوی کسانی باشید که بتوانند با حمایت‌شان عشق، پذیرش و تأییدی را که از جانب خانواده دریافت نمی‌کنید با رفتاری سنجیده‌ به زندگی‌تان هدیه کنند. اما یادتان باشد که فقط به آدم‌های درست اعتماد کنید، چراکه حمایت و پشتیبانیِ خالصانه از هرکسی برنمی‌آید. بسیاری از ما در خانواده‌هایی زندگی می‌کنیم که طرز فکرشان با ما یکی نیست و به ارزش‌های متفاوت دیگری اعتقاد دارند، اما آدم‌های خیلی زیادی در دنیا هستند که می‌توانند خلأ حمایت خانواده را برای‌تان جبران کنند. باز هم تأکید می‌کنیم که در انتخاب چنین افرادی دقت کنید و بدانید که این حمایت و پشتیبانی از هرکسی ساخته نیست.

۳. در صورت احساس تبعیض بین فرزندان ارتباط‌تان را با خواهر یا برادرتان خراب نکنید

با خواهر یا برادرتان رقابت نکنید و به‌خاطر اینکه از سوی والدین‌تان ارجحیت دارند مورد سرزنش قرارشان ندهید. اگر برای اینکه دوست‌داشتنی و مورد قبول واقع بمانند تلاش می‌کنند، باز هم نباید سرزنش‌شان کنید. نمی‌توانید چون طالب عشق و تأیید خانواده هستند از دست‌شان دلگیر باشید. درعوض بپذیرید که رابطه‌ی شما با پدرومادرتان مربوط به خودتان است و این قضیه را از ارتباط‌تان با خواهر یا برادرتان جدا کنید.

۴. واقعیت حاضر را بپذیرید

اگر بپذیرید که نمی‌توانید به‌اندازه‌ی دلخواه‌تان از جانب والدین‌تان حمایت و تأیید کافی دریافت کنید، احتمالا حال بهتری خواهید داشت. وقتی سراغ پدرومادر رفتن‌تان از روی احتیاج نباشد، می‌توانید قدرت فردی بیشتری در خودتان احساس کنید. عادت‌کردن به این طرزفکر آسان نیست، اما اگر انجامش بدهید خواهید دید که چقدر حال‌تان بهتر می‌شود. اول از همه ببینید که خانواده چه چیزهایی برای‌تان دارد و بعد توجه‌تان را به چیزهایی که از سایر جنبه‌های زندگی نصیب‌تان می‌شود معطوف کنید. با این کار خواهید فهمید که خانواده فقط بخشی از زندگی است و حتی گاهی می‌تواند مهم‌ترین بخش زندگی هم نباشد.

۵. برای زندگی خانوادگی خودتان وقت و انرژی بگذارید

اگر در خانواده‌ای به‌دنیا آمدید که عشق و حمایت‌های عاطفی کافی به شما نداده است و همیشه تبعیض بین فرزندان را احساس می‌کردید، سعی کنید پس از ازدواج و تشکیل خانواده جدیدتان تمام آن کاستی‌ها را جبران کنید. ببینید که چه برای خانواده‌تان در چنته دارید و چه کارهایی می‌توانید برای خودتان در زندگی شخصی‌ انجام بدهید. به‌این‌ترتیب راحت‌تر می‌توانید با موقعیت حاضر کنار بیایید و رفتار خاص خانواده‌تان را بپذیرید.

۶. از کمک‌های مشاوره‌ای استفاده کنید

آثار منفی تبعیض بین فرزندان و رقابت بچه‌ها می‌تواند تا بزرگسالی هم ادامه پیدا کند. به‌ویژه اگر فرد از این وضعیت احساس ناراحتی و استرس داشته باشد، اوضاع وخیم‌تر خواهد بود و اینجاست که توصیه می‌شود از مشاور کمک بگیرید. مشاوران خانواده می‌توانند برای مقابله با استرسی که از بابت این وضعیت دچارش هستید کمک‌تان کنند. همچنین می‌توانید با یادگیری رفتارهای مدیریت استرس از حجم کلی استرس‌تان بکاهید و راحت‌تر با این قضیه برخورد کنید.